พื้นที่ชุ่มน้ำและป่าชุ่มน้ำ
พื้นที่ชุ่มน้ำ หมายถึง ที่ลุ่ม ที่ราบลุ่ม ที่ชื้นแฉะ พรุ แหล่งนํ้า ทั้งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติและที่มนุษย์สร้างขึ้น ทั้งที่มีนํ้าขังหรือนํ้าท่วมอยู่ถาวร และชั่วครั้งชั่วคราว ทั้งที่เป็นแหล่งนํ้านิ่งและนํ้าไหล ทั้งที่เป็นนํ้าจืด นํ้ากร่อย และ นํ้าเค็ม รวมไปถึงชายฝั่งทะเล และที่ในทะเลในบริเวณซึ่งเมื่อน้ำลดลงต่ำสุดมีความลึกของระดับน้ำไม่เกิน 6 เมตร
ตลอดความยาว 260 กม.ของแม่น้ำอิง พบพื้นที่ชุ่มน้ำน้อยใหญ่มากมาย เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำที่ได้ถูกขึ้นทะเบียนเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำระดับนานาชาติ ได้แก่ กว๊านพะเยา หนองเล็งทราย และพื้นที่ชุ่มน้ำในระดับท้องถิ่นประมาณ 400 แห่ง
"ป่าฮิมอิง" (ป่าริมอิง) พบมากตลอดลำน้ำอิงตอนล่าง เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำประเภท "ป่าชุ่มน้ำ" ที่มีน้ำท่วมขะงบางฤดูกาล (seasonal-flooded forest) ซึ่งจะมีน้ำท่วมถึง เป็นระบบนิเวศที่มีความสำคัญต่อทั้งสัตว์น้ำ สัตวบก นก แมลง และพรรณพืชนานาชนิด ป่าชนิดนี้จะมีพืชเด่นที่สามารถอยู่ในน้ำท่วมหลากได้เป็นเวลานาน เช่น ต้นชุมแสง มะเคาะ ข่อย พืชเถาวัลย์ และพืชเฉพาะถิ่น ต้นไม้และพรรณพืชในพื้นที่มีการปรับตัวต่อสภาพน้ำท่วมและทนต่อน้ำขังได้ยาวนาน ช่วงน้ำลดป่าชุ่มน้ำเต็มไปด้วยระบบนิเวศย่อย กระจายอยู่ในพื้นที่ป่าและมีพืชหลายชนิดทั้งที่เป็นพืชสมุนไพรและพืชผักกินได้ ป่าชุ่มน้ำมีความสำคัญต่อสัตว์น้ำเพราะฤดูน้ำหลากจะเป็นที่วางไข่ หากิน และอนุบาลตัวอ่อนของสัตว์น้ำจากแม่น้ำโขงและแม่น้ำอิง แหล่งน้ำในป่ายังเป็นแหล่งหากินสำคัญของนกอพยพ เช่น นกเป็ดน้ำ และมันยังเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าหลายชนิด เช่น นาก เสือปลา แมวดาว รวมทั้งสัตว์เลื้อยคลานต่างๆ
"ป่าฮิมอิง" มีความสำคัญอย่างมากต่อชีวิตของชุมชนท้องถิ่นเพราะเป็นแหล่งอาหารและรายได้สำคัญ รวมทั้งเกี่ยวข้องกับความเชื่อและวัฒนธรรมท้องถิ่นด้วย
>> ป่าชุ่มน้ำบ้านบุญเรือง กับ เขตเศรษฐกิจพิเศษ
>> ป่าและพื้นที่ชุ่มน้ำบ้านม่วงชุม
- ป่าชุ่มน้ำบ้านม่วงชุม โดย เทศบาลตำบลครึ่ง
- รายงาน "ชุมชนบ้านม่วงชุม ต.ครึ่ง อ.เชียงของ จ.เชียงราย" โดย มูลนิธิสถาบันลูกโลกสีเขียว
- รายงานการศึกษา "โครงสร้าง ความหลากหลายทางชนิดพันธุ์ สภาพการทดแทนตามธรรมชาติ และปริมาณการเก็บกักคาร์บอนในพื้นที่ป่าชุ่มน้ำ บ้านม่วงชุม หมู่ที่ 7 ตำบลบ้านครึ่ง อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย" โดย ศูนย์วนศาสตร์ชุมชนเพื่อคนกับป่า (RECOFTC) และภาคี ปีที่ผลิต 2560
- บริหารจัดการอ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก และระบบกระจายน้ำบริหารจัดการอ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก และระบบกระจายน้ำ โดย มูลนิธิอุทกพัฒน์
- ข้อมูลบริบทชุมชนบ้านม่วงชุม โดย RECOFTC
>> ป่าและพื้นที่ชุ่มน้ำบ้านทุ่งงิ้ว
- รายงาน "พืชอาหารและพืชสมุนไพรในป่าชุ่มน้ำบ้านทุ่งงิ้ว" โดย ชาวบ้านทุ่งงิ้วและสมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต 2563
- รายงาน "เครื่องมือหาปลาและสัตว์น้ำที่ใช้ในป่าชุ่มน้ำและบริเวณโดยรอบ ของหมู่บ้านทุ่งงิ้ว ม.2 อ.เชียงของ จ.เชียงราย" โดย สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต 2562
- รายงานการศึกษา "โครงสร้าง ความหลากหลายทางชนิดพันธุ์ สภาพการทดแทนตามธรรมชาติและปริมาณการเก็บกักคาร์บอนในพื้นที่ป่าชุ่มน้ำ บ้านทุ่งงิ้ว ม. 2 ต.สถาน อ.เชียงของ จ.เชียงราย" โดย ศูนย์วนศาสตร์ชุมชนเพื่อคนกับป่า (RECOFTC) และภาคี ปีที่ผลิต 2561
- รายงาน "การสำรวจความหลากหลายของสัตว์ในกลุ่ม สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม สัตว์ปีก สัตว์เลื้อยคลาน และสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก ในพื้นป่าชุมชนบ้านทุ่งงิ้ว ต.สถาน อ.เชียงของ จ.เชียงราย" โดย ชุมชนบ้านทุ่งงิ้ว และภาคี 2559
>> ข้อมูลอื่นๆที่เกี่ยวข้อง
- รายงานการศึกษา "สถานภาพป่าชุ่มน้ำในลุ่มน้ำอิงตอนล่าง" โดย สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต ปี 2563
- รายงานการศึกษา "โครงสร้าง ความหลากหลายทางชนิดพันธุ์ สภาพการทดแทนตามธรรมชาติ และปริมาณการเก็บกักคาร์บอนในพื้นที่ป่าชุ่มน้ำ บ้านห้วยสัก หมู่ 9 และ หมู่ 15 ตำบลยางฮอม อำเภอขุนตาล จังหวัดเชียงราย" โดย สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต และภาคี ปี 2563
- รายงานการศึกษา "โครงสร้าง ความหลากหลายทางชนิดพันธุ์ สภาพการทดแทนตามธรรมชาติ และปริมาณการเก็บกักคาร์บอนในพื้นที่ป่าชุ่มน้ำ บ้านเกษตรสมบูรณ์ หมู่ที่ 19 และ บ้านห้วยซ้อหมู่ 2 ตำบลห้วยซ้อ อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย" โดย สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต และภาคี ปี 2563
- รายงานการศึกษา "โครงสร้าง ความหลากหลายทางชนิดพันธุ์ สภาพการทดแทนตามธรรมชาติ และปริมาณการเก็บกักคาร์บอนในพื้นที่ป่าชุ่มน้ำ หมู่บ้านป่าข่า หมู่ที่ 8 ตำบลป่าตาล อำเภอขุนตาล จังหวัดเชียงราย" โดย สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต และภาคี ปี 2563
- รายงานการศึกษา "โครงสร้าง ความหลากหลายทางชนิดพันธุ์ สภาพการทดแทนตามธรรมชาติ และปริมาณการเก็บกักคาร์บอนในพื้นที่ป่าชุ่มนํ้า หมู่บ้านป่าบง หมู่ที่ 1 ตำบลยางฮอม อำเภอขุนตาล จังหวัดเชียงราย" โดย ศูนย์วนศาสตร์ชุมชนเพื่อคนกับป่า (RECOFTC) และภาคี ปี 2561
- รายงานการศึกษา "โครงสร้าง ความหลากหลายทางชนิดพันธุ์ สภาพการทดแทนตามธรรมชาติ และปริมาณการเก็บกักคาร์บอนในพื้นที่ป่าชุ่มน้ำ บ้านทุ่งศรีเกิด หมู่ที่ 3 ตาบลยางฮอม อาเภอขุนตาล จังหวัดเชียงราย" โดย ศูนย์วนศาสตร์ชุมชนเพื่อคนกับป่า (RECOFTC) และภาคี ปี 2561
- รายงานการศึกษา "โครงสร้าง ความหลากหลายทางชนิดพันธุ์ สภาพการทดแทนตามธรรมชาติ และปริมาณการเก็บกักคาร์บอนในพื้นที่ป่าชุ่มน้ำ บ้านซาววา หมู่ที่ 3 ตำบลบุญเรือง อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย" โดย ศูนย์วนศาสตร์ชุมชนเพื่อคนกับป่า (RECOFTC) และภาคี ปี 2560
- รายงานการศึกษา "โครงสร้าง ความหลากหลายทางชนิดพันธุ์ สภาพการทดแทนตามธรรมชาติ และปริมาณการเก็บกักคาร์บอนในพื้นที่ป่าชุ่มน้ำ หมู่บ้านต้า หมู่ที่ 10 ตาบลต้า อำเภอขุนตาล จังหวัดเชียงราย" โดย สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต และภาคี ปี 2559
- ตารางรายชื่อนกในพื้นที่ชุ่มน้ำในลุ่มน้ำอิงตอนล่าง จากการสำรวจความหลากหลายของนก เมื่อ 1-2 พย.61 โดย สมาคมดูนกแห่งประเทศไทย ภายใต้โครงการอนุรักษ์แม่น้ำอิง
- แผ่นพับ "พื้นที่ชุ่มน้ำลุ่มน้ำอิง" หน้าที่ 1 และ หน้าที่ 2 โดยสมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต
- หนังสือ "ป่าชุ่มน้ำในลุ่มน้ำอิงตอนล่างและการจัดการโดยชุมชนท้องถิ่น" โดย สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต ปีที่ผลิต 2560
- วีดีโอ "ป่าชุ่มน้ำในลุ่มน้ำอิงตอนล่างและการจัดการโดยชุมชน" โดย สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต ปีที่ผลิต 2560
- โปสเตอร์ "พืชอาหารและสมุนไพรในป่าชุมน้ำบ้านงามเมือง" งานวิจัยจาวบ้าน โดย ชาวบ้านงามเมือง สถาบันชุมชนลุ่มน้ำโขง ปีที่ผลิต 2558
- โปสเตอร์ "พืชอาหารและสมุนไพรในป่าชุ่มน้ำบ้านบุญเรือง" งานวิจัยจาวบ้าน โดย นักวิจัยชาวบ้านบ้านบุญเรือง และ สถาบันชุมชนลุ่มน้ำโขง ปีที่ผลิต 2558
- โปสเตอร์ "นิเวศวัฒนธรรมด้านอาหาร" โดย สถาบันชุมชนลุ่มน้ำโขง ปีที่ผลิต 2558
- โปสเตอร์ "ปลากับความมั่นคงด้านอาหาร" โดย สถาบันชุมชนลุ่มน้ำโขง ปีที่ผลิต 2558
>> อัลบั้มรูป: ป่าชุ่มน้ำบ้านบุญเรือง ภาพโดย พิชเญศพงษ์ คุรุปรัชญามรรค